۲۰ نوامبر، روز جهانی کودک
سالروز تصویب پیمان نامه جهانی حقوق کودکان
۲۰ نوامبر برابر با ۳۰ آبان ماه روز جهانی کودک است. توجه به حقوق کودکان تا جایی که تاریخ مکتوب آن را ثبت کرده برمیگردد به مبارزات کارگران و زنان در قرن نوزدهم. با مطالباتی برای تحصیل، بهداشت، کاهش ساعت کار و سختی کار کودکان. بعدها با عمومی تر شدن و فراگیرتر شدن حقوق کودکان و خواست و جنبش های مردمی دولت ها مجبور به واکنش و اِعمال سیاست هایی در رابطه با کودکان شدند. از جمله در سال ۱۹۲۵ در کنفرانس «رفاه جهانی برای کودکان» که در «ژنو» برگزار شد نمایندگان 54 کشور گرد هم آمدند تا منشوری را برای دفاع از حقوق کودکان تصویب کنند. همچنین در سال ۱۹۵۲ سازمان ملل پذیرفت تا روزی را به عنوان روز جهانی کودک در نظر بگیرد و سرانجام در سال ۱۹۵۴ صندوق کودکان سازمان ملل روز ۲۰ نوامبر را «روز جهانی کودک» نامگذاری کرد. مجمع عمومی سازمان ملل در سال ۱۹۸۹ پیمان نامه جهانی حقوق کودکان را با امضای ۱۹۳ کشور امضا و به تصویب رساند و جمهوری اسلامی ایران یکی از کشورهای عضو این عهدنامه بین المللی است.
در آستانه این روز متاسفانه شاهد آن هستیم که کودکان و حق کودکی در ایران و بسیاری از نقاط دنیا با نقض آشکار و جدی روبروست. در ایران خصوصی سازی روزافزون آموزش و پرورش و بهداشت و درمان و تبدیل کردن «حق» آموزش، درمان، رشد، بازی، تفریح و شادی به «امتیاز» باعث شده تا کودکان زیادی از این حقوق بی بهره باشند. امسال در کنار بازماندن حدود 1میلیون کودک از تحصیل در ایران، بازداشت و اخراج مهاجران افغانستانی باعث تهدید جدی فرصت آموزش کودکان ایرانی و افغانستانی شده است. در رابطه با کودکان افغانستانی، موج اخیر اخراج ها، علاوه بر سلب حق آموزش کودک، بقا و رشد او را نیز در معرض تهدید جدی قرار می دهد. در حاکمیت گروه تروریستی طالبان کودکان دختر و زنان بیش از همه در معرض خطر بوده و از بدیهی و طبیعی ترین حقوق خود مثل ادامه تحصیل، حق پوشش، بازی، فعالیت اجتماعی، علمی و ورزشی محروم هستند. در ارتباط با بازماندگان از تحصیل، آمار نزدیک به یک میلیون کودک بازمانده در سال جدیدِ تحصیلی نشان از این است که محتوا، فضا و شرایط آموزشی کشور نه تنها کودکان را جذب و ترغیب نمی کند بلکه انگار عامدانه به سمتی می رود که با حذف کامل آموزش و پرورش رایگان و باکیفیت، بسیاری از کودکان را به عنوان نیروی کار ارزان به بازار کار پرتاب کند.
در آستانه روز جهانی کودک متاسفانه، شاهد مرگ شوکه کننده و جانخراش سه کودک به نام های آرزو خاوری، آیناز کریمی و مهسا گلستانی بودیم. دو کودک اول به دلیل رقص، شادی و نوع پوشش خود بر اثر فشار و تهدید مدیران مدرسه دست به خودکشی زدند و دومی به دلیل آسیب های ناشی از تنبیه بدنی و تجاوز جنسی کشته شد. در حالیکه هنوز مدت زیادی از کشته شدن دستکم ۲۳ کودک در اعتراضات آبان ۹۸ و دست کم ۴۴ کودک در اعتراضات ۱۴۰۱ نگذشته ما در این سال ها شاهد مرگ و خودکشی کودکان بسیاری بوده ایم.
در آستانه روز جهانی کودک سیاست های جنگ افروزانه می رود تا سایه جنگ را سنگین تر از گذشته روی منطقه بگستراند. خاورمیانه سال هاست که طعمه سیاست و جنگ میان تروریست ها و جنگ افروزان شده است. جنگ هایی که کوچکترین ارتباطی به مردم و آسیب پذیرترین گروه آدمیان یعنی کودکان ندارند اما مرگ، فقر و آوارگی را نصیب آن ها می کنند.
در آستانه روز جهانی کودک صحنه جهان نیز چندان متفاوت از صحنه فقر در خاورمیانه نیست وقتی «۸۲ درصد ثروت جهان در اختیار 1درصد از جمعیت کره زمین است» وقتی «یک درصد ثروتمندان جهان دو سوم کل ثروت جهان را دارند» به خوبی می توان متوجه منافع اقلیتی از جهان برای سلب حقوق، آزادی و برابری اکثریت جهان شد. امکانات و ثروت برای تامین رفاه و آسایش دست کم تمامی کودکان دنیا وجود دارد اما گویا منافع و سیاست دولت ها در فقر، جنگ، فساد اخلاقی و اختلاف طبقاتی است. گویا دولت ها و یک درصدی ها آنقدر در سودجویی و تعصبات خود غرق شده اند که بیشرمانه و گستاخانه؛ پیش شرط حیات کودکان یعنی محیط زیست و کره زمین را در معرض نابودی می دهند. روزی نیست که دانشمندانِ مستقل و بشردوست نسبت به تهدید جدی تغییرات اقلیمی هشدار ندهند.
روز جهانی کودک نزدیک است. در برابر صف توحش، جنگ، سرکوب، تبعیض و نابرابری در جهان، صف انسان هایی است که برای ساختن دنیایی بهتر برای کودکان تلاش می کنند. و مایلند دنیا را از زاویه منافع و حقوق کودکان ببینند و هر برنامه و کار و نظری را از این زاویه بسنجند و تایید یا رد کنند. می توان منظره یک زندگی آزاد، بدون تبعیض، مرفه و شاد را برای همه انسان ها تصور کرد؛ چنانچه منافع و حقوق کودکان را بر هر مصلحتی مقدم شمرده و اجرا کنیم.
روز جهانی کودک نزدیک است و جالب اینجاست که امروزه کودکان در فهم و پیگیری حقوق خود بسیار مصر هستند. برای حقوق و مطالبات خود تلاش می کنند، در جنبش های مختلفی از جمله محیط زیست و جنبش های رفع تبعیض ظاهر می شوند و مطالبات و توقع شان از زندگی بسیار بالاتر از معیارها، و حداقل ها و توجیهاتی است که دولت ها سعی می کنند به جامعه تحمیل کنند.
روز جهانی کودک نزدیک است و امروز مردم و اکثریت شریف انسان های جهان بیش از پیش به حقوق کودک آگاه هستند، آن را رعایت می کنند و نسبت به سلب حقوق کودکان، ایراد آسیب به آنان، تبعیض و کار کودکان واکنش نشان می دهند. انجمن ها و تشکل های زیادی در سراسر جهان برای دفاع از کودکان شکل گرفته که بسیاری از آنان فارغ از منافع و سیاست های دولت ها و خیریه ها حقوق و منافع حداکثری کودکان را دنبال می کنند. و در همکاری و ارتباط باهم هر چه بیشتر برای کودکان به جلو می روند.
همه اینها نوید بخش آینده ای بهتر برای کودکان و تمامی انسان هاست.
روز جهانی کودک نزدیک است و ما مدافعان حق کودکی همراه با همه انسان های دوستدار کودکان، خواستار تحقق این مطالبات از سوی دولت ها به ویژه دولت ایران، و نهادهای بین المللی هستیم:
- تامین آموزش اجباری، رایگان، با کیفیت و کودک محور برای همه کودکان فارغ از رنگ، نژاد، ملیت، دین، مذهب، جایگاه طبقاتی، جنسیت و فارغ از هرگونه تبعیض
- تامین بهداشت و درمان رایگان و باکیفیت برای همه کودکان
- به رسمیت شناختن حق آزادی بیان و عقیده برای همه کودکان
- منع سرکوب، شکنجه و آزار کودکان
- توقف سیاست های جنگ افروزانه و تامین صلح پایدار
- بازنگری در پیمان نامه حقوق کودک در جهت اولویت بخشیدن به حقوق کودکان به جای قوانین کشورها، تاکید بر جهانشمول بودن حقوق و منافع کودکان و ملزم کردن دولت ها به اجرای بی قید و شرط و کامل پیمان نامه حقوق کودک
- حفظ و بازسازی محیط زیست و مبارزه با تغییرات اقلیمی
- اولویت دادن به حقوق و منافع کودکان بر هر مصلحت و سیاستی
- تامین رفاه برای همه کودکان و انسان ها و از بین بردن فقر و گرسنگی
- توقف تبعیض های جنسیتی و جنسی، نژادی، ملی و زبانی
- لغو کار کودکان و لغو هرگونه بهره کشی از کودکان
- توقف فوری اخراج مهاجران و پناهنده گان
- پیگیرد قضایی و مجازات خاطیان و بانیان مرگ و خودکشی کودکان، به ویژه موارد اخیر آرزو خاوری و آیناز کریمی و پرداخت غرامت به بازماندگان
زنده باد جهان شایسته کودکان
گرامی باد ۲۰ نوامبر، روز جهانی کودک
جمعیت دفاع از کودکان کار و خیابان