گرامی باد ۱۲ ژوئن، روز جهانی مبارزه با کار کودکان
صحنه‌ای از جنگ، ویرانی، بهره‌کشی، فقر، گرسنگی و فلاکت در پیش چشم کودکان جریان دارد. به‌راحتی و به طرز باورنکردنی در قرن بیست و یک کودکان را سلاخی می‌کنند، به بردگی می‌گیرند در جنگ‌های نیابتی و مستقیم می‌کُشند. دولت‌های سرمایه‌داری از شرق تا غربِ جهان در حال کشتارِ انسانها، چپاول داشته‌هایشان و لگدمال کردن حقوق اکثر آنها هستند و این بسترساز بحران‌های اقتصادی است که باعث کار کودکان می‌شود.
تولید خونین و طمع سرمایه‌داری برای بهره‌مندی از نیروی کار ارزان برای ولع سیری ناپذیرش در کسب سود بیشتر، کودکان کار را استثمار می‌کند که از آسیب‌پذیرترین و ارزان‌ترین نیروهای انسانی هستند.
کودکی این کودکان در مزارع، کارخانه‌ها، بندرگاه‌ها، کارگا‌ها، کارهای خانگی، معادن، کولبری، باربری و حتی در صنایع شنیع و زشتی همچون پورن و نیروی نظامی به یغما گرفته می‌شود.
کودکی این کودکان، به ازای مزدی اندک و ناچیز به حراج گذاشته می‌شود. طبق آمار نشریات سازمان ملل متحد، سی درصد تولید ارزش کالاها توسط کار کودکان به دست می‌آید. کار کودک آسیب‌های جبران ناپذیر جسمی و روانی بر کودکان وارد می‌کند و لکه‌ی ننگی است بر دامن سرمایه در جهان ما. از سر کینه نبود که کارل مارکس فیلسوف آلمانی گفت «سرمایه از خون و عرق کارگر (کودک)» است.
در سراسر جهان، اگرچه نه در همه‌ی کشورها، توازن قوا به نفع جنبش لغو کار کودک چرخیده است، اما کماکان کار کودکان به اشکال مختلف در جهان ادامه دارد و منجر به:
- سوء تغذیه میلیاردی کودکان
- مرگ کودکان به‌علت فقر
- بازماندن کودکان از تحصیل
- آوارگان میلیونی کودکان مهاجر به دلایل اقتصادی وجنگ
- کودک همسری
- باندهای آشکار و نهان صنعت سکس کودکان
- اجاره کودکان برای بردگی
در سال ۲۰۲۰ سازمان ملل متحد اعلام کرد برای اولین بار در بیست سال گذشته پیشرفت جهانی برای پایان کار کودکان متوقف شده است. اکنون نزدیک به صد و شصت میلیون کودک در جهان کار اجباری انجام می‌دهند. قابل توجه است که سازمان ملل، آمار دولت‌ها را انعکاس می‌دهد که خود این آمارها عمدتاً با واقعیت فاصله فراوانی دارند.
وجدان‌های آگاه می‌دانند که جهان سرمایه‌داری، زندگی انسانها را به ویرانی کشانده و ارزش‌های انسانی همچون کودک و کودکی را بی‌معنا می‌داند.
کودک و بزرگسال تنها زمانی به‌حساب می‌آیند که در چرخه‌ی تولید، برای کارفرمایان و دولت‌ها سود تولید می‌کنند. اکثریت انسانها و حتی کودکان از این وضعیت ناراضی بوده و فریاد آزادی، اختیار، برابری سر داده و با این شرایط نابسامان مبارزه می‌کنند.
در این شرایط هیچ فرد و گروهی حق ندارد زمانی که پای حقوق فرد، حقوق کودک و به‌صورت کلی حقوق انسانها در میان است به دولت‌ها و کارفرمایان تخفیف داده و مصلحت اندیشی کند. حقوقی مانند حقوق کودک که جنبه‌ی عمومی دارند، قابل مصلحت‌اندیشی و سیاست‌ورزی نیست؛ چراکه برای کودکان، عایده‌ای جز زندگی سخت و مرگ ندارد. برای کودکان، حتی همین امروز هم برای لغو کار کودک دیر است. هر کودکی می‌داند و نمی‌خواهد مورد سوء استفاده دولت‌ها و کارفرمایان قرار بگیرد. هر کودکی می‌داند که امید و آرزوهایش نباید به مانند جسمش به کار مزدی زنجیر شود.
آیا لغو کار کودکان همین امروز ممکن است؟ بله ممکن است و کودک تنها یک‌بار فرصت کودکی دارد. نزدیک به دو قرن است که جهان در مقابل یک انتخاب و یک رفتار انسانی قرار گرفته است. اکثریت جهان (۹۹ درصدی‌ها) کار کودکان را مردود و غیر انسانی می‌شمارند و برای لغو آن می‌جنگند. تنها اقلیتی بسیار کوچک (۱ درصدی‌ها) در مقابل این حکم انسانی مقاومت می‌کنند. در بسیاری از نقاط جهان با تلاش و پیگیری‌های پیشروان لغو کار مزدی و استثمار انسان از انسان، قادر به توقف این حکم غیر انسانی شدند. از منظر اقتصادی، جهان امروز بیش از هر زمان دیگری مستعد پایان دادن به این شرایط غیر انسانی است. تولید مایحتاج زیستی بر روی کره زمین معادل مصرف ۵ برابر جمعیت کنونی ساکنین آن است و ثروت ۵ میلیارد نفر از سکنه زمین در اختیار تنها ۵ نفر از ابر سرمایه دار است. با تخصیص و توزیع درست این ثروت در میان صاحبان اصلی آن یعنی تولید کنندگان ثروت، لغو کار کودک به سادگی ممکن است.
این حقیقت که «با پول یک روز تسلیحات جهان، همه‌ی کودکان جهان می‌توانند از آموزش رایگان و با کیفیت بهره‌مند شوند» برای همگان آشکار شده است. با مطالبه هر لحظه‌ای و مقاومت جامعه در مقابل استثمار کودکان، لغو کار کودک همین امروز ممکن است.
«لغو کار کودک» بدون ملزومات یک زندگی طبیعی، مرگ تدریجی کودک و خانواده کودک کار است. دولت‌ها مسئول مستقیمِ، مستقل و جدا نمودن حقوق کودک از وضعیت اقتصادی خانواده برای دفاع از حقوق پایه‌ای و حیاتی کودکان هستند.
تأمین آموزش رایگان، اجباری و با کیفیت در کنار بیمه‌ها و خدمات اجتماعی مکفی و تحمیل این وظیفه به دولت‌ها ضامن توقف فوری کار کودکان است.
کودکان کار می‌گویند: «ما همانقدر که آینده‌ایم، اکنون هستیم» لغو کار کودک همین امروز ممکن است؛ اگر از نگاه کودک تحت استثمار و از زاویه انسان‌های مترقی به آن باور داشته باشیم.
دوازده ژوئن روز توجه بیشتر به کار کودکان یا صرفاً گرامیداشت جایگاه کودکی نیست. این روز، روز مبارزه‌ی بی‌تخفیف نود و نه درصدی‌ها علیه یک درصدی‌ها برای رهاییِ کودکان از بهره‌کشی، فقر، جنگ، زور، دیکتاتوری و گرسنگی است. به مناسبت این روز ما به‌عنوان فعالین لغو کار کودک در جمعیت دفاع از کودکان کار و خیابان خواسته‌های فوری و ضروری خود را اعلام می‌کنیم:
- ممنوعیت و لغو تمامی اشکال و انواعِ کار کودک همین امروز.
- پذیرش مسئولیتِ تأمین رفاه و حقوق کودک توسط دولت صرف نظر از نژاد، ملیت، قومیت و هر نوع تبعیض.
- حمایت کامل معیشتی، درمانی و آموزشی از خانواده‌های کودکان کار برای عدم وابستگی به کار و درآمد کودک.
- تصویب و پرداخت دستمزد مناسب برای یک زندگی مرفه به شاغلین، پرداخت حقوق بازنشستگی متناسب با زندگی مرفه به بازنشستگان و بیمه بیکاری برای بیکاران (دستمزدهای زیرخط فقر در کنار بیکاری و جنگ از اصلی‌ترین علل ورود کودکان به بازار کار است).
- فشار نهادهای بین‌المللی حقوق کودک، جوامع و فعالین بر دولت‌هایی که به‌طور جدی و عملی برای پایان بخشیدن به کار کودکان فعالیت نمی‌کنند.
- تعلیق و اخراج نماینده‌گان کشورهایی که پایان بخشیدن به کار کودک را اولویت خود قرار نمی‌دهند از نهادها، اجلاس و کمیسیون‌های مربوط بین‌المللی.
- حمایت معیشتی، بهداشتی، حقوقی و آموزشی از خانواده‌های آسیب دیده و آسیب پذیر توسط دولت‌ها.
- پایان دادن به جنگ‌های جاری و حمایت کامل از کودکان آسیب دیده در جنگ وانتقال فوری و تأمین محیطی امن برای کودکان.
- پیگرد قضایی و مجازات اشخاص و نهادهایی که در جریان جنبش‌های اجتماعی، اقدام به ضرب و شتم، بازداشت، آزار، تجاوز و قتل کودکان می‌کنند.
- حمایت کامل از کودکانی که در جریان اعتراضات اجتماعی بازداشت می‌شوند در کنار ارائه امکانات با کیفیت حقوقی، درمانی و پرداخت غرامت به آنها.
- حمایت کامل از خانواده‌هایی که کودکان خود را در سرکوب‌ها و اعترضات اجتماعی و مدنی از دست داده‌اند و پرداخت غرامت به آنها.
- جنبش‌های اجتماعی با یکدیگر پیوندی ناگسستنی دارند. جنبش لغو کار کودک نیز از این منظر مستثنی نیست. برای اینکه این جنبش بتواند به اهداف انسانی خود که پایان دادن به کار کودکان است برسد، ما خواستار پایان دادن به سرکوب و فشار بر زنان، جوانان، کودکان، دانشجویان، کارگران، معلمان، اساتید، بازنشستگان، نویسندگان، خبرنگاران، وکلا، هنرمندان، ورزشکاران و سایر افراد و تشکل‌های مستقل سیاسی و اجتماعی و به رسمیت شناختن‌ِ حق اعتراض، اعتصاب، آزادی بیان و ساختن تشکل هستیم.
۱۲ ژوئن ۲۰۲۴
جمعیت دفاع از کودکان کار و خیابان