۸ اکتبر (۱۶ مهرماه) روز کودک گرامی باد
گرامیداشت روز کودک به روال همیشگی می‌بایست به کم و کاستی‌‌های شرایط زیستی و تغییرات رو به بهبود زندگی آنان بپردازد. اما متأسفانه طی سال‌های اخیر نه تنها بهبودی در شرایط کودکان حاصل نشد؛ بلکه به بدترین شکل ممکن سختتر و نابهنجارتر شده است.
اما اشکال قضیه کجاست؟ و چرا با وجود این همه رشد و پیشرفت و دستآورد علمی و تکنیکی در شرایط زیستی جهان؛ این همه کودک از آن بی‌بهره‌اند؟
این موضوع را می‌بایست در ساختار حاکم بر جامعه دید و اتفاقا فرصت مناسبی است که نقدمان از شرایط موجود و مطالبات کودکان‌مان را عریان‌تر از همیشه عنوان کنیم.
آنچه دنیا را برای اکثر کودکان ناامن و غیر قابل تحمل نموده است، سیستم اقتصادی حاکم که بر مبنای کارمزدی و استثمار اکثریتی عظیم توسط اقلیتی ناچیز ریشه دارد. دنیایی که حتی به کودکان نیز رحم نمی‌کند و برای کسب سود و ثروت، از شانه‌ها و دست‌های نزدیک به ۴۰۰ میلیون کودک بهره‌کشی می‌کند. بنیان همه این بی‌حقوقی‌ها اختلاف عمیق طبقاتی است که انسان‌ها و کودکان‌شان را بسان بردگان مدرن بدل کرده و از آنان بهره می‌کشد.
فقر، گرسنگی، جنگ، پناهندگی، بیکاری و بی‌خانمانی، مهاجرت و فرودستی حاصل از آن، در یک کلام، شرایط زیستی غیرانسانی از جمله عواید نظامی است که به بالا دست و فرودست و به سرمایه دار و مزدبگیر تقسیم شده است. این ریشه را باید خشکاند.
آنچه که در ایران با آن مواجه هستیم، گرانی و تورم از یک سو، حقوق‌های چند برابر زیر خط فقر و بیکاری گسترده از عمده دلایل مشکلات آحاد، خانواده‌ها و کودکان است.
محرومیت گروه کثیری از مردم از معیشت و تغذیه مناسب، بهداشت و درمان (به‌ویژه دندانپزشکی)، مسکن و سرپناه مناسب که گرانی سرسام‌آور اجاره مسکن عامل گسترش حاشیه‌نشینی شده که این خود شرایط را برای کودکان سختتر و ناامن‌تر کرده است. با پولی و خصوصی کردن آموزش و پرورش آنچه که باقی می‌ماند، آموزش غیراستاندارد و ضدکودک برای بخش عمده کودکان، محیط و فضاهای ناایمن و غیربهداشتی و با حداقل امکانات آموزشی، کمبود معلم و کلاسهای درس و غیره از عوامل مهم دوری کودکان از تحصیل و آموزش و متصل شدن به بازار کار است.
اما آنچه که باید «همین امروز» رخ دهد شامل:
- پرداخت دستمزد مناسب که حداقل آن براساس تأمین سبد معیشتی مکفی و با توجه به همه نیازهای زندگی استاندارد برای مزدبگیران در هر صنف و رده و تأمین اجتماعی کامل که شامل بیمه‌های خدمات درمانی، از کار افتادگی و بیکاری و بیمه زنان خانه دار است. این نخستین ضامن تأمین شرایط زیستی برای کودکان و همگان است.
- حذف آموزش خصوصی و بالا بردن کیفیت آموزش و تحصیل برای همه کودکان فارغ از نژاد، ملیت، جنسیت و مذهب و به طور خلاصه تمامی اشکال تبعیض.
- تخصیص کمک هزینه آموزشی و تأمین تغذیه و بهداشت باکیفیت در چارچوب مدارس برای همه کودکان.
- احداث فضاهای مناسب و استاندارد (با همه امکانات ایمنی و بهداشتی) برای همه کودکان و در همه نقاط ایران و حذف فوری مدارس غیراستاندارد (کپری، کانکسی، مدارس ناایمن و …).
- تأمین و تضمین شرایط انسانی برای معلمان و کادر آموزشی در تمام نقاط ایران و به رسمیت شناختن حق تشکل‌های معلمان.
- حذف همه اجزاء و شرایطی که باعث آزار و تحمیل کودکان در مدارس می‌شود و به رسمیت شناختن «حق جامعه» برای نظارت بر امور آموزشی و تحصیلی کودکان.
- برسمیت شناختن «حق دخالتگری» و نظارت بهینه سازمان‌های مرتبط به حقوق و منافع کودکان بر روند آموزشی، بهداشت و درمان، امور مددکاری و حقوقی کودکان در تمامی عرصه‌های جامعه.
- اعمال و تسری کنوانسیون‌ها و مقاوله‌نامه‌ها از جمله «پیمان نامه جهانی حقوق کودک» و تضمین و تأمین حقوق جهان‌شمول و منافع عالیه کودکان.
بدیهی است که این موارد و موارد مستتر در این مطالبات، از پایه‌ای ترین حقوق کودکان و گام‌های اولیه برای خروج کودکان از شرایط سخت و زیان‌بار که نخستین آن کار و بردگی مزدی است.
ضمن تبریک این روز به تمام تلاشگران این عرصه فراخوان ما به فعالان حقوق کودکان و دیگر عرصه‌های مطالبات اجتماعی، پیگیری این مطالبات و تلاش برای تأمین این حقوق به فوریت است؛ چرا که «همین امروز» هم به اندازه کافی دیر شده است.
به امید حذف کامل کار و بی‌حقوقی کودکان در ایران و سرتاسر جهان و گرامیداشت یاد کودکانی که در سال اخیر در جنگ‌ها و سرکوب‌ها کشته شدند.
جمعیت دفاع از کودکان کار و خیابان
۸ اکتبر ۲۰۲۳ برابر با ۱۶ مهرماه ۱۴۰۲